blob: ae8bb0344bdf4006adfe0e02d498a32c4af8dddf (
plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
|
<!-- retain these comments for translator revision tracking -->
<!-- original version: 14388 -->
<sect1 id="what-is-linux">
<title>GNU/Linux zer da ?</title>
<para>
Linux sistema eragile bat da: Ordenagailuarekin harremanetan jarri
eta ekintzak agintzeko programa multzoa.
</para><para>
Sistema eragile bat erabiltzaileari ordenagailuarekin arremanetan
jartzeko programa multzoa da; diska gogorretan zintentan inprimailuetan
datuak irakurri edoidatzeko, memori erabilpen kontrola egiteko eta
beste programak abiarazi ahal izateko. Sistema eragilearen zati
garratzitsuena kernel muina da. GNU/Linux sistema batetan mui hori
linux kernela da. Sistemaren beste guztia GNU proiektuak edo proiektu
honetarakoidatzitako progrmak dira. Linux kernela ez denez bakarrik
ez denez sistema eragile oso bat guk naiago dugu <quote>GNU/Linux</quote>
deitu besteek <quote>Linux</quote> deitzen dioten sistemari.
</para><para>
Linux unix sistema eragilean prestatua izan da. Hasiertaik Linux
erabiltzaile eta ataza anitzetako izateko garatua izan zen. Hau nahikoa
da Linux beste sistema ergileetatik desberdintzeko. Hala ere Linux zuk
pentsa dezakezuna baino desberdinagoa da. Beste sistema eragileekin
alderatu inor ez da Linux-en jabe. Bere garapeneko lan asko ordaindugabeko
bolondresek egiten dute.
</para><para>
Geroago Linux deituko zen garapena 1984-ena hasi zen
<ulink url="http://www.gnu.org/">Free Software Foundation</ulink>-k
unix antzerako GNUizeneko sistema eragile libre baten garapena hasi
zuenean.
</para><para>
GNU proiektuak Unix™ eta unix antzerako (linux adibidez) sistema
eragileetan lan egiteko lanabes multzo zabal bat garatu zuen. Lanabes
hauek erabiltzaileari lan arruntak ( fitxategiak sisteman ezabatu
edo gorde) edo aldrebesagoak (progrmak konpilatu edo dokumentu formatu
anitzetan edizio aurreratua) egiteko aukera ematen diote.
</para><para>
Nahiz eta talde eta pertsona anitzek Linux proeiktuan parte artu duten
banakako parteartzaile garrantzitsuena Free Softwware Foundation da,
zeinek Linux-en erabiltzen diren lanabes asko egiteaz gain, hau
posible egin duen komunitatea eta filosofia ere garatu ditu.
</para><para>
Lehen <ulink url="&url-kernel-org;">Linux kernela</ulink> 1991 urtean
argitaratu zen, Linus Torvalds izeneko zientzi ikasle batek
<userinput>comp.os.minix</userinput> berri taldean Minix-en
kernela aldatzeko eginiko aurre bertio baten abisu eman zuenean.
Argibide gehiagorakobegiratu Linux International-en
<ulink url="&url-linux-history;">Linux Histoa Orrialdea</ulink>.
</para><para>
Linux Torvalds konfidantzako ordezkarien bidez ehundaka garatzaileen
lana kudeatzen jarraitzen du. Asteroko lanaren
<userinput>linux-kernel</userinput> ePosta zerrendako laburpen den
<ulink url="&url-kernel-traffic;">Kernel Traffic</ulink> aurki
daiteke.
<userinput>linux-kernel</userinput> ePosta zerrendari buruzko argibide
gehiago <ulink url="&url-linux-kernel-list-faq;">linux-kernel ePosta
zerrenda FAQ-ean</ulink>.
</para><para>
Linux erabiltzaileek askatasun handia dute erabiliko duten softwarea
aukeratzerakoan. Adibidez, Linux erabiltzaileek ehundaka komando shell
ezberdin eta zenbait idazmahai grafiko artean aukera dezakete.
Aukera honek txunditurik uzten ditu beste sistema eragileen
erabiltzaileak, idazmahaia edo komando lerroa alda dezaketen gauza
batetan bezala ez bait dute pentsatzen.
change.
</para><para>
Linux ere gutxiagotan apurtzen da, obe kudeatzen ditu progrma bat
baino gehiago aldi berean, eta beste sistema eragileak baino ziurragoa
da. Abantaila hauekin, Linux da zerbitzari merkatuan gehien azten ari
den sistema eragilea. Azken aldian Linux oso gogoko bihurtzen ari da
etxeko eta laneko erabiltzaile artean ere.
</para>
</sect1>
|
